Podpowiadamy, czym są tryby tematyczne w aparacie i jak je wykorzystać

Ustawiając parametry ekspozycji bardzo często zastanawiamy się nad tym, w jaki sposób należy dobrać czas naświetlania, czy też zwiększyć czułość lub ją zmniejszyć. Wszystko tak naprawdę zależne jest od efektu jaki chcemy pokazać na zdjęciu i warunków panujących w danej chwili.

W dzisiejszym artykule, specjalnie przygotowanym dla użytkowników dopiero rozpoczynających przygodę z fotografią cyfrową, omówię wykorzystanie trybów tematycznych dostępnych w każdym średnio zaawansowanym aparacie cyfrowym. Najpopularniejsze opcje to: portret, krajobraz, makro, sport, zachód słońca, zdjęcie nocne oraz tryby P,A,S i M.

Tryby automatyczne

Parametry zdjęcia: Sony SLT-A55 + SAL70-400 mm f/4-5.6 G SSM; przysłona f/4; czułość 1600 ISO.

W portrecie najważniejszą rzeczą jest wydzielenie fotografowanej postaci od mniej istotnego otoczenia. W trybie tym przysłonę ustawia się na niską wartość, tak aby rozmyć tło. Aparat automatycznie dobiera odpowiednią kolorystykę, która wzmacnia odcień skóry. Przy stosowaniu tego trybu warto korzystać z dłuższych ogniskowych, zaczynających się od 50 mm, aby nie zniekształcać fotografowanej postaci.

Parametry zdjęcia: Canon EOS 550D + Canon EF 15 mm f/2.8 Fisheye; przysłona f/8; czułość 100 ISO.

W przypadku ujęć krajobrazowych, w przeciwieństwie do portretu, chcemy ukazać całą scenerię w wyraźny. W tym trybie ustawiane są wysokie wartości przysłon, które zapewnią nam dużą głębię ostrości. Lampa błyskowa jest automatycznie wyłączana, ponieważ i tak nie poradziłaby sobie z pełnym doświetleniem szerokiego kadru. Warto stosować krótkie ogniskowe, które pozwolą ukazać przestrzeń i oddać klimat fotografowanego miejsca. Z trybu możemy skorzystać nie tylko w przypadku fotografii krajobrazów. Świetnie sprawdzi się również w zastosowaniu codziennym – w przypadku wykonywania ujęć w mieście, tak, aby pierwszy plan i tło były ostre i wyraźne.

Parametry zdjęcia: Nikon D40 + Nikkor 40 mm f/2,8G; przysłona f/8, czułość: 200 ISO.

Przeznaczeniem trybu tematycznego 'makro' jest fotografowanie obiektów z bliska. Dla tego typu fotografii ważne jest poprawne ustawienie ostrości, dlatego w trybie tym system autofocus przełącza się w tryb pracy AF-S, czyli ustawienia ostrości dla pojedynczego elementu na zdjęciu. Jeżeli chcemy uzyskać dużą głębię ostrości w trakcie fotografowania obiektów z bliska, automatyka aparatu ustawi dużą wartość przysłony. Więcej o makrofotografii możecie się dowiedzieć z mojego poprzedniego wpisu dotyczącego tego rodzaju fotografii.

Parametry zdjęcia: Sony SLT-A55 + SAL70-400 mm f/4-5.6 G SSM; przysłona f/5,6; czułość 800 ISO.

W trybie ustawienia 'sport', co prezentuje powyższe zdjęcie, automatyka aparatu stara się ustawić na tyle krótki czas otwarcia migawki, aby „zamrozić” ruch szybko poruszającego się obiektu lub postaci. Tryb ten będzie przydatny w momencie, kiedy będziemy fotografowali dynamiczne sceny, a nie będzie czasu na ręczne wprowadzanie parametrów odpowiednich do wykonania takiego ujęcia. W trybie sportowym aparat pracuje z ciągłym autofocusem AF-C, ustawiając ostrość cały czas, dostosowując się do szybko zmieniających się scen.

Lampa błyskowa, podobnie jak w przypadku kadrowania krajobrazów, jest wyłączona. W tym przypadku błysk lampy nie nadążyłby z naświetlaniem kolejnych fotografii, wykonywanych w szybkim tempie. Funkcja zdjęć seryjnych, która zostaje również aktywowana w tym trybie, pozwala wyłapać ciekawy i niepowtarzalny moment. Zdjęcia wykonywane są w sposób ciągły w momencie, kiedy przytrzymujemy spust migawki. Ważnym parametrem jest prędkość wykonywania ujęć seryjnych. Im wyższa, tym większa szansa na to, że uda nam się zarejestrować ciekawy moment.

Parametry zdjęcia: Sony DSLR-A100; przysłona f/10; czułość 100 ISO.

W trybie automatycznego ustawienia 'zachód słońca' uwydatniany jest kolor czerwieni, aby podkreślić niesamowitą kolorystykę, która towarzyszy zachodom słońca. W trybie tym również wyłączona zostaje lampa błyskowa. Kadrując zachodzące słońce warto szukać ciekawych pomysłów w jaki sposób pokazać to zjawisko, aby oddać klimat miejsca i czas.

Parametry zdjęcia: Nikon D700 + 24-120 mm f/3.5-5.6; przysłona f/5,6; czułość 3200 ISO.

Tryb 'zdjęcia nocne' przeznaczony jest do fotografowania wieczorem i nocą, w trudnych warunkach oświetleniowych. Automatyka w aparacie dobiera dłuższy czas naświetlenia i może również podnieść czułość matrycy. Zdjęcia najlepiej wtedy wykonywać ze statywu, ponieważ trudno jest stabilnie utrzymać aparat przez czas wykonywania zdjęcia. Więcej informacji
o fotografowaniu w trudnych warunkach oświetleniowych znajdziecie w maniaKalnym poradniku.

P.A.S.M.

Tryby automatycznej pracy aparatu są pomocne, ale mogą nie wystarczyć. Nie są przygotowane na wszelkiego rodzaju sytuacje zdjęciowe z jakimi może spotkać się fotograf. Stanowią świetną rozgrzewkę przede wszystkim dla początkującego fotografa. Z czasem warto dobierać parametry ekspozycji samemu, mając większą kontrolę nad uzyskanymi efektami końcowymi. Oprócz predefiniowanych trybów, które już omówiliśmy, aparaty wyposażone są również w tryby kreatywne, manualne lub w części manualne, określane jako „P,A,S,M”. W każdym z tych trybów uzyskujemy kontrolę nad aparatem. Oprócz czułości ISO, możemy zmienić balans bieli, tryb pracy lampy błyskowej, kompensację ekspozycji, czas otwarcia migawki oraz wartość przysłony.

Tryb manualny 'M' umożliwia użytkownikowi przejęcie pełnej kontroli nad aparatem. Fotograf sam musi ustawić czas otwarcia migawki i wartość przysłony. Aparat podpowie jedynie przy pomocy światłomierza, czy w ten sposób dobrane parametry stworzą zdjęcie prześwietlone lub niedoświetlone.

Wygodniejsze są pozostałe tryby, pozwalające w szybszy sposób ustawić parametry ekspozycji. Oczywiście, jeżeli mamy chęć i czas oraz chcemy popróbować naszych sił, możemy bawić się ustawieniami i sprawdzać, jakie efekty uzyskamy. Tryb 'M' przede wszystkim wykorzystywany jest w studiach fotograficznych, gdzie do odpowiedniej mocy lamp studyjnych dobiera się czułość, czas i wartość przysłony.

Parametry zdjęcia: Canon EOS 50D; przysłona f/2,8; czułość 200 ISO.

Tryb 'A' fotografii z priorytetem przysłony jest bardzo często wykorzystywany. Podając wartość przysłony z jaką chcemy wykonać zdjęcie, automatyka aparatu dobierze taki czas migawki, aby udało się uzyskać poprawnie naświetlone zdjęcie. Tryb umożliwia nam sprawdzenie głębi ostrości, którą kontroluje przysłona obiektywu.

Parametry zdjęcia: Nikon D40 + Nikkor 40 mm f/2,8G Przysłona: f/8, czułość: 200 ISO.

Tryb 'S' jest priorytetem ustawień czasu otwarcia migawki. Przydatny okaże się w sytuacji, gdy zależy nam na ustawieniu konkretnego czasu ekspozycji. Automatyka aparatu dobierze wartość przysłony w taki sposób, aby zdjęcie zostało poprawnie naświetlone. Przykładem zastosowania tego trybu jest chociażby fotografia sportowa, gdzie rejestrowane są dynamicznie poruszające się postacie lub obiekty i potrzebny jest do ustawienia jak najkrótszy czas. W trybie 'S' możemy również wykorzystać dłuższy czas naświetlania, który pozwoli uzyskać na zdjęciu wrażenie poruszającego się obiektu. Dzięki bardzo długim czasom naświetlania można uzyskać niesamowite obrazy ukazujące rzeczywistość w taki sposób, którego nie zaobserwowalibyśmy na co dzień.

Parametry zdjęcia: Kodak Z650 Zoom; przysłona: f/2.8, czułość: 80 ISO.

Tryb 'P' jest to po prostu auto program, który w szybki sposób dobiera wartość przysłony i czas otwarcia migawki. W praktyce działa to w taki sposób, że jednym pokrętłem zmieniamy dwie wartości. Jeżeli zwiększymy wartość przysłony, to automatycznie skróci się czas otwarcia migawki. Jeżeli jednak zmniejszymy przysłonę, to czas naświetlania się wydłuży. Program 'P' jest przydatnym rozwiązaniem dla problemu ciągłego przełączania się pomiędzy trybami 'A' i 'S'. Jednym pokrętłem możemy zdecydować, w jaki sposób chcemy zarejestrować zdjęcie – czy bardziej zależy nam na zarejestrowaniu ruchu, czy też uzyskaniu większej głębi ostrości.

Wykonywanie zdjęć polega na ciągłym podejmowaniu decyzji w jaki sposób ustawimy wartość przysłony, czas otwarcia migawki i czułość. Dochodzą do tego jeszcze takie parametry jak: pomiar światła, balans bieli, tryb pracy auto focusa oraz korekcja ekspozycji. Lepiej nie ufać całkowicie automatyce aparatu – ona też nie jest idealna i nie zawsze pozwoli na uzyskanie optymalnych efektów. Zachęcam początkujących fotografów, którzy chcą rozwijać swoją pasję, aby z czasem próbowali swoich sił i rozpoczęli pracę na trybach P,A,S,M, tak aby udało się uzyskać więcej ciekawych i zaskakujących kadrów.

Już wkrótce kolejne, maniaKalne poradniki dla początkujących.