Radzimy, jak fotografować przy długim czasie naświetlania w ciągu dnia

Zastanawiacie się, w jaki ciekawy i kreatywny sposób możemy wykorzystać posiadany aparat? Fotografia jest tematem bardzo szerokim. Właściwie ogranicza nas jedynie nasza pomysłowość i posiadany sprzęt fotograficzny. W dzisiejszym artykule nawiążę do omówionego wcześniej fotografowania na dłuższym czasie naświetlania. Tym razem jednak nie będą to zdjęcia w gorszych warunkach oświetleniowych, ale fotografia w ciągu dnia. Zastosowanie prostych ustawień i pewnych dodatkowych elementów pozwoli na uzyskanie ciekawie wyglądających kadrów, które pozwolą wydobyć dużo więcej szczegółów i na pewno przyciągnąć wzrok oglądającego na dłużej.

fot. fotoManiaK.pl (Nikon D40 + Nikkor 18-105 mm f/3.5-5.6G ED; przysłona: f/7.1, czułość: 200 ISO

Scenerie, w których głównym elementem jest płynąca woda, można uwiecznić na fotografii na kilka sposobów. Posiadając jasny obiektyw ze światłem f/1.8 lub f/1.4 możemy zarejestrować rozbijające się o brzeg fale przy ustawieniu krótkiego czasu naświetlania rzędu 1/800 s z wyeksponowaniem pojedynczych, błyszczących kropli zawieszonych w powietrzu. Istnieje również możliwość wykonania zdjęcia przy wykorzystaniu dłuższego czasu, aby przekształcić płynąca wodę w miękką, wygładzoną powierzchnię przypominającą mgiełkę.

fot. Ikhwan Yuslim, Flickr

Jak łatwo zaobserwować, na zdjęciu powyżej autor uzyskał obraz przy dłuższym ustawieniu czasu otwarcia migawki wynoszącym kilka minut. Tego typu zdjęcie łatwiej zarejestrować przy gorszych warunkach oświetleniowych. Co jednak zrobić w sytuacji, kiedy chcemy uwiecznić ciekawą scenerię w ciągu dnia, gdy jasne światło uniemożliwia wydłużanie czasu naświetlania? Pomocne okażą się filtry o neutralnej gęstości, tzw. filtry szare (z ang. Neutral Density). Niezbędny będzie również stabilny statyw, zapobiegający przypadkowym poruszeniom.

• Wybieramy 10 akcesoriów, które warto kupić razem z lustrzanką

Filtry ND są ciemnymi płytkami szkła ograniczającymi ilość wpadającego światła do aparatu. A im mniej światła pada na matrycę, tym dłuższy czas naświetlania musimy ustawić. Filtry ND pochłaniają światło o różnych długościach fal, przyciemniają obraz, przy czym nie modyfikują w żaden sposób kolorów. Zastosowanie ich jest niezbędne, aby móc w pełni wykorzystać możliwości zarejestrowania ruchu wody w sposób bardziej artystyczny.

Hoya Prond 1000 / fot. Hoya

Neutralne szare filtry produkowane są w różnych odmianach. Najpopularniejsze przyciemniają obraz o dziewięć lub dziesięć jednostek przysłony. Filtrów tych używamy w momencie, gdy chcemy znacznie wydłużyć czas naświetlania ekspozycji. Każdy producent różnie opisuje rodzaje filtrów ND. Poniżej przygotowałem zestawienie, które w prosty sposób przedstawi  rodzaje filtrów dostępnych w sprzedaży.

Rodzaje filtrów ND

Z powyższego zestawienia wynika, że filtr oznaczony jako 2x lub 0,3 ograniczy natężenie światła o jedną działkę przysłony, czyli o 50%. W praktyce oznacza to dwukrotne wydłużenie czasu naświetlania, a więc ekspozycja 1/60 s bez filtra naświetli zdjęcie podobnie jak 1/30 s z założonym filtrem ND o gęstości 0,3.

W przypadku fotografii na dłuższym czasie naświetlania w słoneczny dzień warto zastosować filtr 8x (0,9), który zmniejszy ekspozycję o 3 działki (wartości Ev), dzięki czemu nie musimy ustawiać czasu naświetlania na 1/60 s, a możemy ustawić 1/8 s co pozwoli rozmyć ruchome obiekty w tym ruch wody lub fal, podczas, gdy nieruchome elementy krajobrazu pozostaną ostre i wyraźne.

fot. Alaskan Dude, Flickr

Kilka praktycznych porad, jak wykonać zdjęcia, które widzicie w tym artykule.

Do długiego naświetlania należy zamontować na obiektyw filtr ND. Idealne do tego celu będą filtry nakręcane na gwint obiektywu. Jeżeli posiadamy kilka obiektywów o różnej średnicy gwintu i chcielibyśmy poeksperymentować  z filtrami, warto zakupić adapter z przejściówkami pasujący do każdego obiektywu. Montując w nim filtr ND możemy wykorzystać go w pozostałych posiadanych przez nas modelach.

Adapter na filtry ND Cokin / fot. Cokin

Następnie, po uprzednim zamocowaniu na obiektywie odpowiedniego filtra ND, ustawiamy aparat na stabilnym statywie i kadrujemy scenę. Warto pamiętać, że wszystkie ruchome obiekty w kadrze, takie jak chmury, ludzie, samochody, woda zostaną rozmyte, a jeśli naświetlanie będzie odpowiednio długie, przykładowo 13 s, to mogą stać się całkowicie niewidoczne.

Kolejnym ważnym elementem jest ustawienie czułości ISO na najniższą możliwą oferowaną przez aparat i wybranie trybu preselekcji przysłony (A). Należy ustawić największą możliwą wartość przysłony, aby móc maksymalnie wydłużyć czas naświetlenia. Dzięki temu zwiększy się głębia ostrości, która może doprowadzić również do większego zmiękczenia obrazu.

fot. Eryc C Bryan, Flickr

Do uruchomienia spustu migawki warto użyć wężyka spustowego, aby uniknąć przesunięcia aparatu podczas naciskania spustu migawki. Jeżeli nie posiadacie wężyka lub pilota do wyzwolenia migawki, możecie skorzystać z samowyzwalacza.

Najbardziej efektownie będą się prezentować zdjęcia, które wykonamy z użyciem filtrów nad ciekami lub zbiornikami wodnymi. Ruch wody zostaje zamieniony w w mgiełkę, a elementy statyczne na zdjęciu pozostają wyraźne, dodając klimatu fotografowanej scenerii. Optymalnym czasem naświetlania zdjęć są dwie lub trzy minuty w zależności od potrzeb. Najlepszą porą, aby uzyskać artystyczne efekty na zdjęciach jest poranek lub zachód słońca.

fot. Scott Cresswell, Flickr

Jeżeli tylko macie czas i chęci, warto bawić się fotografią, rejestrując niesamowite lub czasem zwyczajne kadry, które w łatwy sposób można urozmaicić ciekawymi efektami. Zachęcam wszystkich użytkowników aparatów z wymiennymi obiektywami, na których gwintach można zamontować filtry, aby spróbowali swoich sił w fotografowaniu na dłuższym czasie naświetlania w dzień. Oferta filtrów szarych na rynku jest obszerna, więc każdy odnajdzie coś dla siebie.