Zgoda na publikację wizerunku – to musisz wiedzieć

Jesteś fotografem? A może to Tobie inni robią zdjęcia? W obu przypadkach powinieneś wiedzieć czym jest wizerunek i co oznacza udzielenie zgody na jego wykorzystanie.

Wizerunek każdego człowieka jest dobrem osobistym i dlatego podlega ochronie prawnej. Wynika stąd zasada, że aby móc rozpowszechniać wizerunek osoby przedstawionej na określonym przedmiocie/miejscu, konieczne jest uzyskanie jej zgody.

Prawo do wizerunku

Komercyjne użytkowanie takiego prawa powinno być poprzedzone uzyskaniem pisemnego oświadczenia właściciela praw do wizerunku. Co jednak istotne, takiej zgody nie można domniemywać, dlatego musi być ona wyrażona w sposób nie pozostawiający wątpliwości co do jej istnienia, ale także i co do zakresu.

Ekspert portalu Fotoprawo.pl, Magdalena Stasiak wyjaśnia dlaczego jest ważne, aby wyraźnie określić granice i pola eksploatacji praw do wizerunku: „Wyobraźmy sobie sytuację, w której aktorka udziela zgody na rozpowszechnianie jej wizerunku, jako filmowej kreacji. Z pewnością jednak nie jest jej obojętne, czy jej twarz znajdzie się na zabawkach dla dzieci, czy na zabawkach dla dorosłych. Dlatego zawsze należy zadbać o precyzyjne wyznaczenie ram udzielonej zgody. Działania przekraczające te ramy niewątpliwie będą stanowiły naruszenie prawa do wizerunku.

Prawo przewiduje także możliwość określenia naruszenia dóbr osobistych mimo wyrażenie ogólnej zgody na rozpowszechnianie wizerunku. W przypadku tak skrajnym, jak wspomniany wyżej, z dużym prawdopodobieństwem sąd orzekłby, że zgoda nie obejmowała jednak takiego wykorzystania wizerunku. Ponadto, bez wątpienia zostałoby stwierdzone naruszenie czci aktorki”.

Udzielenie zgody a naruszenie dóbr osobistych

Udzielenie zgody nigdy nie jest automatycznym wyzbyciem się wszelkich przysługujących praw. Polskie prawo przewiduje, że można ją cofnąć, gdy dochodzi do naruszenia dóbr osobistych. „Zgodę na wykorzystanie wizerunku traktujemy jako jednostronną czynność prawną. Konsekwencją jest możliwość jej, również jednostronnego, cofnięcia w każdej chwili. Bardzo ważne jest, że prawa do cofnięcia zgody nie można się zrzec. Mimo to, często w praktyce spotyka się klauzule, mówiące o „nieodwołalnej, bezterminowej” zgodzie na wykorzystanie wizerunku.

Takie dodatkowe zastrzeżenia są jednak nieważne i osoba, którą wizerunek przedstawia, zachowuje prawo do cofnięcia zgody” – dodaje Magdalena Stasiak. W praktyce istnieje wiele form zabezpieczenia zarówno ze strony beneficjentów zgody (na wypadek zmiany zdania przez drugą stronę), jak i osób wyrażających zgodę na rozpowszechnianie wizerunku – w postaci ubezpieczenia na wypadek odwołania zgody na rozpowszechnianie wizerunku.

Jak widać, prawo daje więc pewne możliwości zabezpieczenia interesów zarówno osoby uprawnionej z tytułu prawa do wizerunku, jak i chętnego na jego rozpowszechnianie. Kluczowa jest jednak znajomość tych możliwości.