Jak robić dobre czarno-białe zdjęcia?

Odkąd rozpowszechniły się filmy kolorowe, coraz rzadziej robimy czarno-białe zdjęcia, które teraz są zwykłą ciekawostką. A szkoda, bo czerń i biel może wydobyć ze zdjęcia prawdziwy urok.

W kolejnej części „Nauki fotografowania” pochylimy się nieco nad tematem czarno-białych zdjęć. Dzisiaj wiele osób stara się nadać swoim zdjęciom ciekawego wyglądu korzystając z masy różnych filtrów, co charakterystyczne jest zwłaszcza dla zdjęć umieszczanych na Instagramie. Ale istnieje znacznie prostszy i skuteczniejszy sposób na to, by nasze zdjęcia dobrze wyglądały – to właśnie czarno-biała kolorystyka. Naprawdę. Czasem pozbawienie zdjęć kolorów czyni je znacznie ciekawszymi – oczywiście pod warunkiem, że jest zrobione umiejętnie, a przy tym tylko w przypadku takich zdjęć, które nie mają silnego motywu kolorystycznego. Kiedy zatem czarno-białe zdjęcia będą dobre i dlaczego? O tych i wielu innych kwestiach przeczytacie w naszym poradniku.

Dlaczego czarno-białe?

Jeśli przyjrzycie się zdjęciom mistrzów fotografii, to zauważycie, że 9 na 10 zdjęć przez nich wykonywanych to najczęściej zdjęcia czarno-białe. Są one kwintesencją fotografii, gdyż pozwalają nam skupić się na tym, co widzimy wewnątrz kadru, a nie całej kolorystycznej otoczce. Nasza uwaga nie rozprasza się i widzimy całe zdjęcie, zamiast od razu kierować wzrok na elementy o bardziej nasyconych, mocniejszych kolorach. Patrzymy na fotografię w pełnej okazałości. W takiej sytuacji nasz wzrok przyciągają elementy, które są ważne ze względu na umiejscowienie w kadrze i siłę przekazu, a nie to, jakiego są koloru.

Czarno-białe zdjęcie podkreśla emocje, możemy bardziej skupić się na twarzach naszych bohaterów. Ale i z technicznego punktu widzenia monochromatyzm ma duże znaczenie dla zdjęć. Czerń i biel pozwalają nam wydobyć ze zdjęcia cienie i szczegóły, podkreślić wzory i fakturę obrazu. Często łatwiej jest wydobyć szczegóły właśnie ze zdjęcia czarno-białego, bez obaw o to, że zdjęcie będzie na przykład zbyt mocno nasycone, a wzmocnienie koloru jednego elementu wpłynie na drugie. No i co najważniejsze – czerń i biel najzwyczajniej w świecie nadają zdjęciom wyjątkowego klimatu i sprawiają, że zdjęcia mogą stać się ponadczasowe. Nawet najprostsze zdjęcie po przekonwertowaniu do obrazu monochromatycznego może robić wrażenie.

Warto też spojrzeć na kwestie czysto techniczne. Często zdjęcia monochromatyczne zwyczajnie ułatwiają nam pracę. Jeśli jesteście amatorami i nie potraficie do końca zapanować nad ekspozycją – ustawić odpowiedniego balansu bieli, kolorystyki obrazu itp., to właśnie ratunkiem może być zamiana zdjęcia na czarno-białe. Wtedy wszystkie niedociągnięcia w postaci, chociażby wspomnianego błędnego ustawienia balansu bieli, przestają być zauważalne. Dlatego często sposobem na łatwe i szybkie uratowanie nieudanego zdjęcia może być właśnie przekonwertowanie go na czarno-białe. Efekty takiego działania mogą być często naprawdę zaskakujące.

Kiedy czarno-białe?

Czarno-białe zdjęcia będą dobre w wielu przypadkach, ale oczywiście nie wszystkich. Bardzo dobrze sprawdzą się w połączeniu z techniką high-key i low-key, bo bardzo jasne zdjęcie w kolorze często może prezentować się nie najlepiej, a z kolei ciemne, zatopione w cieniu kadru idealnie wyglądają, gdy są monochromatyczne. Czerń i biel dobrze służą też portretom, zwłaszcza zdjęciom dzieci, bo dzięki temu możemy nieco zatrzymać czas i zrobić dziecku zdjęcie, na którym będzie wyglądać tak, jak dzieci sprzed kilkudziesięciu lat.

Czarno-białe zdjęcia świetne będą wyglądać wtedy, gdy fotografujemy ważne momenty, różne uroczystości, jak ślub, Pierwsza Komunia, czy Chrzciny. Wydobędą ze zdjęć emocje i pozbawią je „zwyczajności” sprawiając, że będą wyglądać naprawdę uroczo i robić wrażenie jeszcze za wiele lat. Zwłaszcza, jeśli fotografujemy w domach, gdzie tło może być różne, przepełnione wieloma przedmiotami i kolorami, a tym samym odwracające uwagę od postaci na zdjęciu – czerń i biel w takim wypadku załatwią sprawę.

Jednak nie zawsze zdjęcia czarno-białe się sprawdzą. Powinniśmy z nich zrezygnować w sytuacji, gdy zdjęcie ma jakiś mocny akcent kolorystyczny. Wtedy lepiej podkreśli kolory, zamiast z nich rezygnować. Zdjęcie truskawkowego koktajlu, tęczy, albo kolorowego lizaka w barwach czerni i bieli straci całkowicie swój urok. Możemy jedynie iść na kompromis i na przykład zostawić jeden element kolorowy, a całą resztą czarno-białą (niektóre aparaty dają taką opcję). Spójrzcie na poniższe zdjęcie. Część lizaków na nim widoczna jest kolorowa, a część czarno-biała. Tutaj najlepiej widać, że kolorowe z natury elementy pozbawione barw wyglądają bardzo nieciekawie.

Monochromatyczne zdjęcia wyglądają źle również wtedy, gdy fotografujemy błękitne niebo – wtedy nabiera ono barwy ciemnej szarości, co wygląda nie najlepiej. Jeśli jesteśmy na malowniczej łące, pełnej kwiatów, albo nad jeziorem z błękitną wodą, to w takich sytuacjach kolor również będzie wskazany. Musimy sami oszacować, kiedy warto, a kiedy nie pozbawić zdjęć koloru, bo przesada w którąkolwiek stronę nigdy nie będzie dobra.

Techniczne aspekty czarno-białych zdjęć

Na koniec kilka słów o parametrach fotografowania. W przypadku czarno-białych zdjęć nie mamy do czynienia z takimi kwestiami, jak wspominany już balans bieli, czy nasycenie obrazu. Ale to nie znaczy, że wszystkie czarno-białe fotografie będą takie same. Odróżnia je skala szarości, która decyduje o barwie czarno-białych zdjęć. I tak, zdjęcia z większą ilością szarości będą jaśniejsze, a te z mniejszą jej ilością – ciemniejsze. To, jakie zdjęcie powinno być, zależy od danej sytuacji. Niekiedy lepiej będzie skąpać kadr w cieniu, zwiększając ilość czerni, a innym razem lepiej pozostawić zdjęcie jasnym. To drugie bardzo się przyda właśnie przy portretach, albo zdjęciach ze ślubu, czy chrztu – zdjęcia jaśniejsze będą bardziej pogodne.

Warto pamiętać o tym, żeby zapisywać zdjęcia do postaci RAW. Dzięki temu w późniejsze postprodukcji będziemy mogli wydobyć z nich więcej szczegółów. Bowiem zdjęcie zdjęciu nierówne. Nawet w przypadku fotografii czarno białej możemy uzyskać dwa zupełnie rożne obrazy – wszystko zależy właśnie od skali szarości, jasności zdjęcia – nie wystarczy tylko jednym kliknięciem przekonwertować zdjęcie do postaci monochromatycznej. Świetnym narzędziem, które pomoże Wam w prostej, a jednocześnie efektownej zamianie zdjęcia czarno białego w kolorowe jest wtyczka Silver Efex Pro 2, należąca do zestawu Nik Collection. Jej możliwości widać na dwóch fotografiach zestawionych ze sobą powyżej – przeciętny kolorowy kadr po przekonwertowaniu do czerni i bieli prezentuje się zdecydowanie lepiej.

Warto sobie jeszcze zadać pytanie – czy lepiej robić zdjęcia czarno-białe od razu, czy też dopiero podczas obróbki kolorowe zamienić na monochromatyczne? Jeśli nie czujecie się pewni co do ustawiania ekspozycji itp. lepiej jest robić zwyczajne, kolorowe zdjęcia, które, jak widać na załączonych obrazkach, można bardzo efektywnie zamienić na czarno-białe.